کد مطلب:661 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

سِرّ هماهنگي نظام تكوين و تشريع چيست؟

سرّ هماهنگي نظام تكوين و تشريع آن است كه خدا جهان و انسان و پيوند ميان آن دو را آفريد، لذا قانون گزار انسان، همان قانونگزار جهان خواهد بود. و انسان نيز جزئي از جهان وسيع خلقت است، از اين رو قانونمندي انسان و قانونمداري جهان هر دو تابع اراده خداي سبحان است.

تعليم و تربيت، تهذيب و تزكيه، تكامل و تدبير انسان را، بايد كسي به عهده بگيرد كه هم، انسان و جهان را آفريد، هم رابطه انسان و جهان را برقرار ساخت و هم به آنها آگاهي كامل دارد، لذا تكوين و تشريع به خداوند اختصاص دارد. در نظام تكوين فرمود: «وَلَه ما فِي السَّموات و الأَرض» و در نظام تشريع فرمود: «ولَه الدين واصِباً» هيچ كس غير خدا ذره‎اي در تشريع سهم ندارد.

«واصب» يعني تام «وَلَه الدّين واصِباً» يعني سراسر دين از آن خداست. اگر انسان به هزاران قانون نيازمند است، همه آنها را بايد وحي تنظيم كند و اگر عقل بعضي از مسائل را مي‎فهمد، چراغ و حجت الهي بين خدا و خلق خداست. اين چراغ را خدا براي هدايت و احتجاج به انسان داده است. خداي سبحان در قيامت مي‎تواند، احتجاج كند كه اي انسان! من به تو عقلي دادم كه با آن، عدل را از ظلم و زيبا را از زشت، امتياز دهي. اما قانون گزاري از آن خداست و كسي نمي‎تواند حكمي از احكام تكليفي، مانند واجب يا مستحب، مكروه يا حرام و نيز حكمي از احكام وضعي، مانند صحّت يا بطلان را بدون برهان جعل، يا احكام مجعول را كم و زياد كند.

واصب غير از خالص است.هم خود دين بايد تامّ و كامل تنظيم شود و هم در مقام امتثال، بايد اوامر الهي را خالص انجام داد و هوس را در امتثال راه نداد و منافع شخصي را در اجراي فرمان خدا وارد نكرد و تكاليف ديني را با خواسته‎هاي رياكارانه مشوب ننمود و گرنه عمل او مقبول خدا نخواهد بود. لذا فرمود: «أَلا لله الدّين الخالِص» زمر/3 يعني در مقام امتثال خالص باشيد. چون دين خالص از آن خداست. پس عنوان خلوص (خالص) ناظر به مقام امتثال دستور است، اما «واصب» ناظر به مقام تنظيم قانون است. اين كه خدا فرمود: دين واصب است و اين دين واصب از آن خداست، در واقع هشداري است به همگان كه اسلام دين جامع و كامل است و هيچ كمبودي در آن راه ندارد تا با تبصره كسي ترميم شود. چنان كه فرمود: «اَليَوْم أَكْمَلت لَكم دينَكُم و أتْممت عَليكم نِعمَتي و رَضيتُ لَكم الإِسلام ديناً» مائده/3 بنابراين، دين الهي هم تام است و هم كامل.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 12 (فطرت در قرآن)